CBD a zespół policystycznych jajników (PCOS)

   06/07/2022
CBD a zespół policystycznych jajników (PCOS)

Nadmierne owłosienie, nieregularne i bolesne miesiączki a do tego problemy z zajściem w ciążę. Tak pokrótce można opisać zespół policystycznych jajników (PCOS). Zespół policystycznych jajników może dotyczyć nawet 12% kobiet w wieku rozrodczym [1]. Jest uznany za jedną z głównych przyczyn niepłodności i należy do grupy najczęściej występujących zaburzeń endokrynologicznych. 

Czy olej CBD może pomóc paniom z zespołem policystycznych jajników (PCOS)? Co mówią najnowsze doniesienia naukowe? Zapraszamy!

PCOS - torbiele na jajnikach

Zespół policystycznych jajników (PCOS) swoją nazwę zawdzięcza licznym pęcherzykom obecnym na jajnikach, które widoczne są w trakcie standardowego badania USG. Za bezpośrednią przyczynę choroby uznaje się hiperandrogenizm, za którym kryje się zbyt wysoki poziom hormonów androgenowych wytwarzanych przez jajniki. Androgeny to męskie hormony płciowe, które występują także u zdrowych kobiet, ale w przypadku PCOS poziom androgenów jest zbyt wysoki. 

Średnio co 28 dni w jajniku dojrzewa pęcherzyk Graffa, który następnie pęka i w wyniku tego dochodzi do uwolnienia dojrzałej komórki jajowej gotowej do zapłodnienia. Pękniecie pęcherzyka i uwolnienie komórki określa się jako owulacja. Do zajścia zjawiska owulacji niezbędna jest równowaga hormonalna. Co się dzieje, gdy równowaga ta zostanie zaburzona, a androgeny zaczną odgrywać pierwsze skrzypce? Komórki jajowe przestają dojrzewać i nie mogą zostać uwolnione do jajowodu w celu zapłodnienia. Przez to pęcherzyk Graffa obumiera, a następnie zamienia się w torbiel widoczną jako charakterystyczny pęcherzyk na jajniku. 

Objawy PCOS

Wachlarz objawów PCOS jest bardzo szeroki. Pacjentki doświadczają nie tylko różnych symptomów, bowiem ich nasilenie i częstotliwość są również zmienne. Świetnym przykładem są nastoletnie dziewczęta, u których większość objawów charakterystycznych dla PCOS jest wynikiem dojrzewania i zmian hormonalnych, a nie rozwijającej się choroby. 

Obraz PCOS może być różny, jednak do najczęściej występujących objawów zaliczymy:

  • nieregularne miesiączki (odstępy mniejsze niż 21 dni lub większe niż 35 dni),
  • cykle bezowulacyjne,
  • uciążliwy trądzik nie tylko na twarzy, ale także na plecach i klatce piersiowej,
  • nadmierne owłosienie ciała, podobne do tego, jakie występuje u mężczyzn (hirsutyzm),
  • łysienie typu męskiego (tworzą się zakola), 
  • otyłość brzuszna - jest to efekt współistniejącej insulinooporności i/lub hiperinsulinemii,
  • niepłodność u nawet 50% pacjentek.

Do potwierdzenia zespołu policystycznych jajników niezbędne jest wykonanie badania USG, które powinno pokazać obraz wielotorbielowatych jajników.

Jak CBD może pomóc kobietom z PCOS?

CBD jest kannabinoidem o bardzo szerokim spektrum zastosowań, ale niestety nie wyleczy w pełni PCOS. Może jednak pomóc w opanowaniu uciążliwych objawów, poprawić zdrowie psychiczne i ogólny komfort życia. 

1. CBD i utrata wagi

Przyrost masy ciała jest jedną z najczęstszych dolegliwości kobiet z PCOS. Nadwaga lub otyłość to poważny problem. Nadprogramowe kilogramy mogą pogorszyć objawy PCOS i pogłębić zaburzenia równowagi hormonalnej [2]. W przypadku kobiet z PCOS otyłość jest często spowodowana insulinoopornością, a niekoniecznie złą dietą. 

CBD nie zastąpi zmian stylu życia, dobrej diety i ćwiczeń, ale pomaga szybciej schudnąć poprzez przyspieszenie spalania tłuszczu. Badanie z 2016 roku wykazało, że CBD bierze udział w utracie wagi poprzez przekształcanie białych komórek tłuszczowych w brunatne. Tłuszcz zawarty w brunatnych komórkach tłuszczowych jest znacznie szybciej spalany niż tkanka tłuszczowa z białych komórek [3]. 

2. Regulacja poziomu insuliny i cukru we krwi

Pojawiająca się nadwaga bądź otyłość u kobiet z PCOS jest zwykle wynikiem insulinooporności i/lub hiperinsulinemii. Hiperinsulinemia charakteryzuje się zbyt wysokim poziomem insuliny we krwi, co często jest powiązane z równie wysokim poziomem cukru. Jak to możliwe, że tkanki nie pobierają cukru z krwi pomimo dużej dostępności insuliny? Cały haczyk tkwi w insulinooporności, podczas której tkanki są odporne na działanie insuliny, przez co trzustka wydziela jej jeszcze więcej po to, aby przekierować glukozę z krwi do wnętrza tkanek. Jednak mimo zwiększającej się dostępności insuliny, tkanki pozostają niewrażliwe na jej działanie. 

W niedawnym badaniu, w którym udział wzięło ponad 4600 uczestników ze zdiagnozowaną cukrzycą lub stanem przedcukrzycowym sprawdzano, jak zmieni się poziom insuliny mierzonej na czczo u osób zażywających medyczną marihuanę [4]. Naukowcy odkryli, że pacjenci regularnie stosujący marihuanę mieli o 16% niższy wskaźnik insulinooporności niż osoby nieużywające. Naukowcy prowadzący badanie zasugerowali, że CBD jest jednym z kluczowych związków odpowiedzialnych za wywoływanie tego efektu poprzez modulację receptorów CB1. 

Inne badania wykazały, że poprzez blokowanie receptorów CB1 w modelach zwierzęcych poprawiono wrażliwość na insulinę [5]. Sugeruje to, że układ endokannabinoidowy i receptory CB1 odgrywają kluczową rolę w zarządzaniu gospodarką węglowodanową. 

3. Zmniejsza lęk i depresję

PCOS i związane z nim zaburzenia hormonalne mogą prowadzić do zwiększonego niepokoju, a nawet do rozwoju depresji. Niekiedy dochodzi do zaburzenia pracy osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, na skutek czego zwiększa się wydzielanie kortyzolu, czyli hormonu stresu. Kortyzol zaburza sen i koncentrację, w rezultacie może obniżać poziom serotoniny oraz pośrednio zwiększać ryzyko depresji. Czy CBD może pomóc? W jednym z badań placebo porównywano działanie przeciwlękowe CBD z lekami przeciwlękowymi z grupy benzodiazepin. Wówczas stwierdzono, że CBD działa anksjolitycznie, czyli obniża lęk u osób poddanych sytuacji stresowej [6].

W innych badaniach, w których badano natychmiastowe efekty CBD w leczeniu lęku, wykorzystano model wystąpień publicznych w celu wywołania strachu u uczestników badania. Zaobserwowano znacznie lepsze radzenie sobie z lękiem w grupie przyjmującej CBD w porównaniu z próbą placebo [7].

Na koniec warto wspomnieć o mechanizmie, za pomocą którego CBD łagodzi objawy lękowe. Kannabidiol prowadzi do wzrostu poziomu GABA w mózgu, który posiada funkcję neuroprzekaźnika hamującego [8]. A zatem GABA zapobiega nadmiernemu pobudzeniu mózgu i dzięki temu łagodzi lęk, a także zwiększa odporność na stres.

Autor: Magdalena Klimiuk-Miąsik

PWZ 4242362

Lekarz w Samodzielny Szpital Kliniczny im. Prof. W. Orłowskiego, Warszawa

Źródła:

[1] Zespół policystycznych jajników (PCOS). Przyczyny, diagnostyka i leczenie | Medycyna Praktyczna https://www.mp.pl/ 

[2] Obesity and Polycystic Ovary Syndrome | NCBI https://www.ncbi.nlm.nih.gov/

[3] Cannabidiol promotes browning in 3T3-L1 adipocytes | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 

[4] The Impact of Marijuana Use on Glucose, Insulin, and Insulin Resistance among US Adults | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 

[5] Adiponectin is required to mediate rimonabant-induced improvement of insulin sensitivity but not body Weight loss in diet-induced obese mice | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 

[6] Effects of ipsapirone and cannabidiol on human experimental anxiety | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/

[7] Cannabidiol Reduces the Anxiety Induced by Simulated Public Speaking in Treatment-Naïve Social Phobia Patients | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 

[8] Cannabinoids: influence on neurotransmitter uptake in rat brain synaptosomes | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/