Olej konopny na raka piersi - jak CBD może pomóc?

Czy wiesz, że w ciągu swojego życia około 1 na 8 kobiet otrzymuje diagnozę raka piersi? W 2017 roku wykryto prawie 19 tysięcy przypadków nowych zachorowań na raka piersi. Co to oznacza w praktyce? Każdego dnia 50 polskich kobiet otrzymuje diagnozę raka piersi. Ponadto w naszym kraju obserwuje się zjawisko wzrostu nie tylko ilości zachorowań, ale rośnie także śmiertelność na nowotwór piersi [1]. Przyczyn takiego negatywnego trendu jest wiele, jednak warto spojrzeć również na jasne strony. Rak piersi jest chorobą uleczalną dzięki nieustającym postępom medycyny. Założenia nowoczesnych terapii bardzo często wdrażają kannabinoidy do terapii pacjentek onkologicznych, w tym także chorych na nowotwór piersi. Postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej zagadnieniu CBD w leczeniu raka piersi. Zapraszamy do lektury!

Rak piersi - kto jest najbardziej narażony?

Rak piersi to cicha i podstępna choroba, której pierwsze oznaki mogą pojawić się dopiero w zaawansowanych stadiach. Czy da się przewidzieć, kto zachoruje na raka piersi? Lekarze wyodrębnili kilka czynników, które zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwór piersi. Głównym z nich jest wiek kobiety. Zdecydowana większość zachorowań przypada na okres po menopauzie lub po 50 roku życia. Dlaczego menopauza stanowi tą ”niebezpieczną” granicę? Przyczyna leży w estrogenach. Panie w wieku rozrodczym produkcję swoich estrogenów zawdzięczają głównie jajnikom, jednak po menopauzie ich funkcja wygasa. Wówczas do akcji wkracza tkanka tłuszczowa. Komórki tłuszczowe są jedynym miejscem w organizmie kobiety, gdzie z testosteronu wciąż powstaje estrogen, a dokładniej estron - słabszy kuzyn estrogenu. Estron napędza gromadzenie dodatkowej tkanki tłuszczowej, co w rezultacie zwiększa ilość syntezowanych estrogenów, tym samym sprzyjając rozwojowi raka [2]. Co ciekawe, długa ekspozycja na działanie estrogenów także stanowi jeden z czynników ryzyka. Jest to bezpośrednio związane z naturalnym cyklem hormonalnym. Zatem wczesne wystąpienia pierwszej miesiączki, jak i późne pojawienie się menopauzy sprawiają, że  nabłonek gruczołu sutkowego jest wystawiony na działanie dużej ilości naturalnych estrogenów przez wiele lat. Podobnie ryzyko zwiększa stosowanie antykoncepcji hormonalnej, która z zewnątrz dostarcza dodatkową porcję hormonów.

Do pozostałych czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka piersi należą:

• uwarunkowania genetyczne - historia raka piersi w rodzinie, mutacje genowe (np.: BRCA1/2),
• historia wcześniej rozpoznanych, niezłośliwych zmian w obrębie piersi,
• nieprawidłowa dieta bogata w tłuszcze i alkohol,
• otyłość.

Czy da się wcześnie rozpoznać raka piersi?

Rak piersi to nie przeziębienie i bardzo często nie daje charakterystycznych objawów w jego wczesnym stadium. W takim razie jak go kontrolować? Odpowiedzią jest mammografia, czyli bezbolesne badanie radiologiczne. Powinno się wykonywać je profilaktycznie co 2 lata, a dla kobiet między 50 a 69 rokiem życia jest ono bezpłatne. Jest to jedyna skuteczna metoda wczesnego wykrywania zmian nowotworowych piersi. 

Dodatkowo zaleca się samoobserwację i samobadanie piersi po to, aby zauważyć pierwsze oznaki rozwijającego się nowotworu. Do najbardziej charakterystycznych objawów raka piersi należą:

• wyczuwalny bądź widoczny guz/guzek/zgrubienie w piersi, które dodatkowo zlewa się z gruczołem piersiowym,
• zauważalna zmiana wielkości, obrysu lub kształtu piersi,
• widoczne zmiany skórne w obrębie piersi - zaczerwienienie, obrzęk, łuszczenie,
• inwersja (zaciągnięcie) brodawki sutkowej do środka,
• opuchlizna kończyn górnych.

CBD i rak piersi - badania 

Jak CBD działa na komórki nowotworowe? Co to oznacza dla pacjentek chorych na raka piersi? Przyjrzyjmy się, co mówią badania.

1. Zmniejsza rozmiar guza

Naukowcy z Wielkiej Brytanii zbadali potencjalne korzyści płynące z przyjmowania CBD przez 119 pacjentów w zaawansowanym stadium nowotworu, w tym także pacjentki z rakiem piersi [3]. Podawanie CBD wywołało u 92% chorych pozytywną odpowiedź w postaci zmniejszenia ilości komórek rakowych lub redukcji rozmiaru guza. Leczenie olejem CBD trwało 6 miesięcy, przy czym krótszy okres podawania kannabidiolu nie przynosił znaczących efektów. Spora grupa osób zdecydowała się na kontynuację leczenia ze względu na dobre efekty terapeutyczne i brak skutków ubocznych. 

2. CBD hamuje proliferację (namnażanie) komórek nowotworowych

W 2010 roku grupa naukowców odkryła, że CBD może spowalniać proliferację komórek raka piersi u myszy [4]. Jak? Kannabidiol aktywuje określone szlaki komórkowe, przyczyniając się do zmniejszenia masy guza i zapobiegając przerzutom. Jest to bardzo ważne odkrycie, ponieważ przerzuty są jednym z tych czynników, które sprawiają, że nowotwór piersi jest tak niebezpieczny. Komórki nowotworowe z dużą łatwością wykorzystują bliskie położenie węzłów chłonnych i naczyń krwionośnych, by za ich pomocą dotrzeć i rozprzestrzenić się w płucach oraz innych, ważnych narządach. 

3. CBD zatrzymuje tworzenie nowych naczyń krwionośnych

Angiogeneza to powstawanie nowych naczyń krwionośnych, które dosłownie "karmią" guzy poprzez dostarczanie im tlenu i składników odżywczych, a także pomagają komórkom rakowym rozprzestrzenić się do innych narządów. W 2012 roku opublikowano wyniki badania dowodzącego, że CBD hamuje angiogenezę, a tym samym wzrost nowych guzów, jednocześnie aktywując apoptozę (naturalną śmierć) komórek nowotworowych [5]. Autorzy badania podkreślają, że podwójne działanie CBD zarówno na komórki nowotworowe, jak i angiogenezę jest solidnym fundamentem do dalszych badań klinicznych.

Dotychczasowe badania są bardzo obiecujące, jednak aby w pełni potwierdzić potencjał CBD w leczeniu raka piersi, potrzebne są dalsze badania kliniczne z udziałem kobiet chorych na raka piersi. 

4. CBD zabija komórki nowotworowe, oszczędzając te zdrowe

W 2006 roku naukowcy przyjrzeli się wpływowi różnych kannabinoidów na komórki nowotworowe piersi [6]. Stwierdzili, że spośród wszystkich kannabinoidów to CBD wykazuje największą zdolność do hamowania wzrostu komórek rakowych.

CBD podane myszom z rakiem piersi spowodowało śmieć większości komórek nowotworowych i jedynie nieznaczny odsetek tych zdrowych. Naukowcy odpowiedzialni za eksperyment zasugerowali, że jest to spowodowane zdolnością CBD do wywoływania wspomnianej już wcześniej apoptozy. Apoptoza to kluczowy proces, gdyż komórki nowotworowe są niebezpieczne właśnie przez zdolność namnażania bez następstwa w postaci śmierci. Zatem CBD, pobudzając śmierć zmutowanych komórek, może spowolnić rozwój zmian nowotworowych lub nawet je zmniejszyć. 

CBD nie niszcząc zdrowych komórek oferuje niezwykłe możliwości w porównaniu z chemioterapią. Celem chemioterapii jest eliminacja zmutowanych komórek, jednak leki te nie działają wybiórczo i niszczą także te zdrowe. 

Obecnie jednym z głównych priorytetów badań nad rakiem piersi jest znalezienie realnych alternatyw dla chemioterapii, a CBD jako bezpieczny związek pochodzenia roślinnego może stanowić jedną z nich.

CBD jako pomoc w zwalczaniu skutków ubocznych chemioterapii

Pomimo wszystkich skutków ubocznych, chemioterapia jest nadal szeroko stosowana ze względu na swoją wysoką skuteczność i nie ma co do tego wątpliwości. Zanim przeprowadzimy szereg udanych badań klinicznych, jest mało prawdopodobne, że CBD zastąpi chemioterapię w leczeniu raka piersi. Może być jednak stosowane równolegle z chemioterapią. Oprócz spowolnienia wzrostu guza i zabijania komórek nowotworowych, kannabidiol często łagodzi najbardziej bolesne skutki uboczne chemioterapii. 

1. CBD na mdłości

Chemioterapia kojarzona jest z utratą włosów i ciągłym zmęczeniem. Mało kto łączy chemioterapię z uciążliwymi mdłościami. Pacjentki opisują mdłości jako stałe uczucie bycia chorym, które nie pozwala ani na chwilę zapomnieć o leczeniu, czy cieszyć się jedzeniem.

W 2016 roku przeprowadzono niewielkie badania z udziałem pacjentów przechodzących chemioterapię i skarżących się na dokuczliwe mdłości, którym podano Sativex, czyli lek zawierający zarówno CBD, jak i THC [7]. Uczestnicy stwierdzili, że Sativex lepiej hamował uczucie mdłości niż inne leki przeciwwymiotne. Naukowcy wyjaśniają, że CBD zmienia działanie receptorów CB1, hamując uwalnianie neuroprzekaźnika wywołującego nudności, czyli serotoniny. Co więcej, CBD może również zmniejszać nudności poprzez interakcję z receptorem serotoninowym 5-HT2A, chociaż proces ten nie jest jeszcze w pełni poznany.

Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne uznało kannabinoidy jako jedną z opcji leczenia nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią, podkreślając dodatkową zaletę w postaci stymulacji apetytu u chorych.

2. CBD wspomaga zdrowie psychiczne

Chorobom przewlekłym, a nowotwory należą do tej grupy, często towarzyszą strach, lęk i niepokój. Zarówno choroba, jak i chemioterapia mogą przyczynić się do rozwoju zaburzeń nastroju. Badania pokazały, że stosowanie CBD niesie szereg profitów dla zdrowia psychicznego [8]: 

• reguluje nastrój, 
• redukuje stres, 
• pomaga uwolnić się od uczucia niepokoju, jakie często towarzyszy osobom przewlekle chorym [9].  

Autor: Magdalena Klimiuk-Miąsik

PWZ 4242362

Lekarz w Samodzielny Szpital Kliniczny im. Prof. W. Orłowskiego, Warszawa

Źródła:

[1] Fakty i mity na temat raka piersi | Zwrotnik Raka https://www.zwrotnikraka.pl/ 

[2] Effects of estriol on growth, gene expression and estrogen response element activation in human breast cancer cell lines | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 

[3] Report of Objective Clinical Responses of Cancer Patients to Pharmaceutical-grade Synthetic Cannabidiol | Anticancer Research https://ar.iiarjournals.org/ 

[4] Pathways mediating the effects of cannabidiol on the reduction of breast cancer cell proliferation, invasion, and metastasis | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 

[5] Cannabidiol inhibits angiogenesis by multiple mechanisms | PubMed https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 

[6] Antitumor activity of plant cannabinoids with emphasis on the effect of cannabidiol on human breast carcinoma | NIH https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/

[7] Cannabinoid Regulation of Acute and Anticipatory Nausea | NCBI https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ 

[8] Translational Investigation of the Therapeutic Potential of Cannabidiol (CBD): Toward a New Age |NCBI https://www.ncbi.nlm.nih.gov/