Czy CBD może pomóc w leczeniu GERD, Wrzody żołądka, IBS czy w przypadku choroby Crohna?

Układ pokarmowy człowieka odpowiada za trawienie pokarmu oraz absorpcję składników odżywczych przez organizm. Począwszy od jamy ustnej, ślina ułatwia formowanie kęsa pokarmowego, który zostaje połknięty i przez przełyk trafia do żołądka.

Amylazy, zawarte w ślinie i sokach trawiennych, wstępnie trawią składniki pokarmowe, podczas gdy ruchy perystaltyczne powodują przesuwanie się pokarmu (określanego mianem papki) do jelita cienkiego, gdzie odbywa się 90% trawienia oraz wchłaniania minerałów i składników odżywczych.

Reabsorpcja wody i różnych minerałów ma następnie miejsce w okrężnicy jelita grubego, zaś niestrawione resztki pokarmu przechodzą przez odbytnicę do odbytu celem wypróżnienia i są usuwane w postaci kału.

Przewód pokarmowy człowieka możemy podzielić na dwa odcinki: górny i dolny. Górny odcinek przewodu pokarmowego składa się z przełyku, żołądka oraz dwunastnicy. Dolny odcinek przewodu pokarmowego to większa część jelita cienkiego i jelito grube. Dodatkowe narządy w układzie pokarmowym to ponadto zęby, język, gruczoły ślinowe, trzustka, wątroba oraz pęcherzyk żółciowy.

Odgrywają one istotną rolę w procesie trawiennym: przeżuwanie i smak (ślinianki), synteza soli żółciowych, metabolizm tkanki tłuszczowej i białek osocza, detoksykacja (wątroba), magazynowanie żółci (pęcherzyk żółciowy) oraz pełnią funkcje wewnątrz- i zewnątrzwydzielnicze (trzustka).

W przewodzie pokarmowym mieści się 70-80% komórek układu odpornościowego.

Choroba refluksowa przełyku (ang. GERD)

Choroba refluksowa przełyku to przewlekłe schorzenie spowodowane niedomykaniem się zwieracza dolnego przełyku, czyli zaworu, który powstrzymuje kwaśną treść żołądkową, żółć dwunastniczą oraz enzymy przed cofaniem się do przełyku. W rezultacie wytwarza się stan zapalny, pojawia się ból oraz dochodzi do uszkodzenia śluzówki przełyku. Kliniczny niedobór endokannabinoidów w tej chorobie definiowany jest jako nabyty, ale może być również genetyczny; ma on wpływ na receptory CB1 w przewodzie pokarmowym. Z badań wynika, że podawanie fitokannabinoidów może zwiększyć krążenie endokannabinoidów, obniżyć napięcie zwieracza przełyku oraz usprawnić ton, w ten sposób chroniąc błonę śluzową przełyku; CBD zalecane jest zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu choroby refluksowej przełyku.1, 2

Zespół jelita drażliwego czyli IBS

Zespół jelita drażliwego (ang. IBS) należy do zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego wpływających na motorykę okrężnicy i konsystencję kału (kategoryzowanych jako postać biegunkowa, zaparciowa lub mieszana). Zespół jelita drażliwego charakteryzuje się bólem brzucha pojawiającym się ponad trzy razy w miesiącu, który to ból ulega zmniejszeniu po wypróżnieniu. Jak omówiono wcześniej, badania wykazały, że reaktywny stan zapalny w jelitach ulega polepszeniu po podaniu kannabinoidów, wydających się oddziaływać bezpośrednio na receptory CB2 w jelitach oraz receptory CB1 w korze mózgowej, które pośredniczą w depresji i/lub stanach lękowych, nieodzownych przy pojawieniu się zespołu jelita drażliwego i prowadzących do rozwoju choroby. 3

Choroba Crohna a CBD

Choroba Crohna to autoimmunologiczna zapalna choroba jelita, która może dotyczyć każdego odcinka przewodu pokarmowego. Objawy chorobowe to ból żołądka, biegunka, krew w stolcu, gorączka oraz spadek masy ciała. Do powiązanych manifestacji i powikłań pozajelitowych należą zapalenie skóry, artretyzm (obejmujący stawy i kręgosłup), zmęczenie, zapalenie gałki ocznej oraz zaburzenia funkcji wątroby i trzustki. Choroby zapalne jelit takie jak choroba Crohna mogą również występować z innymi chorobami autoimmunologicznymi. Choroba Crohna predysponuje do niedrożności jelit i raka jelita grubego. Badania wskazują, że łączenie się kannabinoidów z receptorami CB, w szczególności poprzez podawanie CBD, ułatwia rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku oraz modulowanie motoryki okrężnicy. Podanie CBD prowadzi również do ulepszonej interakcji kannabinoidów z centralnymi i peryferyjnymi receptorami CB1,komponentami układu endokannabinoidowego, które są niezbędne w zapobieganiu i zwalczaniu wymiotów i nudności. 4

Wrzody żołądka

Owrzodzenie żołądka to obecność ubytków w błonie śluzowej żołądka. Objawami choroby wrzodowej żołądka są ból brzucha oraz krwawienie. Badanie endoskopowe żołądka często wykazuje obecność Helicobacter pylori, czyli bakterii obecnych w zanieczyszczonym jedzeniu oraz wodzie. W leczeniu H. pylori zazwyczaj stosuje się potrójną terapie antybiotykową, która przynosi różne rezultaty paliatywne i lecznicze. Bakteria rzeczywiście stanowi jedną z głównych przyczyn owrzodzenia żołądka, ale tonie jedyny powód. Owrzodzenie żołądka może powstać w wyniku nieprawidłowej odpowiedzi receptorów CB w układzie pokarmowym. Wydzielające kwas komórki okładzinowe, subpopulacja komórek błony śluzowej żołądka, wydzielają obfitą ilość receptorów CB. Badania wykazują, że podawanie kannabinoidów może usprawnić receptywność CB i zwiększyć dostępność kannabinoidów w wyniku usprawnienia receptorów CB (i wydzielania kwasu żołądkowego) związanych z ubytkami w żołądku.

1. Russo, E. B. Clinical endocannabinoid deficiency revisited: can this concept explain the therapeutic benefits of cannabis inmigraine, fibromyalgia, irritable bowel syndrome and other treatment-resistant conditions? Neuroendocrinol. Lett. 25, 31–39 (2004).
2. SC, S. & MS, W. Clinical endocannabinoid deficiency revisited: can this concept explain the therapeutic benefits of cannabis
   in migraine, fibromyalgia, irritable bowel syndrome and other treatment-resistant conditions? Neuroendocrinol. Lett. 35, 198–201 (2014).
3. Di Carlo, G. & Izzo A, A. Cannabinoids for gastrointestinal diseases: potential therapeutic applications. Expert Opin. Investig.
   Drugs 12, 39–49 (2003)
4. Abalo, R., Vera, G., López-Pérez, A. E., Martínez-Villaluenga, M. & Martín-Fontelles, M. I. The gastrointestinal pharmacology
   of cannabinoids: Focus on motility. Pharmacology 90, 1–10 (2012).